Kolajen genellikle takviye olarak tercih edilse de aslında vücudun temel yapı taşlarından biridir. Yaşlandıkça vücuttaki kolajen üretimi azalır. Düzenli ve dengeli beslenme ile vücudun kolajen üretimini destekleyip, gerekli ham maddeleri sağlamak mümkündür.
Kolajen Nedir?
Kolajen, bağ dokusu ve kemiklerin organik yapısının ana bileşeni olan, vücutta en bol bulunan çözünmeyen lifli proteindir. Kıkırdak ve diğer bağ dokularında bulunan lifli bir protein olan kolajen, vücut proteininin yüzde 30’unu oluşturur. Ciltte, tendonlarda, kemiklerde ve bağ dokularında güç ve esneklik sağlar, eklem sağlığı, cildin esnekliği ve dayanıklılığına katkıda bulunur.
Cildimizin dörtte üçünü, vücut proteininin ise üçte birini oluşturarak kemik, kas ve kanda bulunur. Yaş ilerledikçe mevcut kolajen parçalanır ve vücudun yeni kolajen üretimi zorlaşır. Bu yüzden birçok kişi belirli bir yaştan sonra kolajen takviyesi almaya başlar.
Kolajen Türleri Nelerdir? Kolajenin 28 farklı tipi vardır. Kolajenin vücutta nerede kullanıldığı, moleküllerin nasıl birleştirildiği ve eklenen hücre bileşenlerine göre çeşitlilik gösterir. Başlıca bilinen 5 kolajen türü ve sağladıkları yararlar şu şekildedir:
Tip I: Vücuttaki kolajenin yüzde 90’ını oluşturarak cilde, kemiklere, tendonlara ve bağlara yapı sağlar.
Tip II: Bu tip kolajen eklem desteği sağlayan elastik kıkırdakta bulunur.
Tip III: Atardamarlar, kaslar ve organlarda bulunur.
Tip IV: Cilt katmanlarında görülür.
Tip V: Gözlerin korneasında, cilt, saç ve plasenta dokusunda bulunur.
Kolajen Faydaları Nelerdir?
Kolajen, cilde sıkı bir görüntü, dayanıklılık ve esneklik kazandırır, ölü cilt hücrelerinin yenilenmesine yardım ederek yara iyileşmesini hızlandırır, cilt nemini korur, osteoartrit (kireçlenme) ağrısını hafifletir ve kan basıncı ile kan şekeri seviyelerini düşürmeye yardımcı olur.
Kolajenin faydaları genel olarak şunlardır:
- Ölü cilt hücrelerinin yenilenmesine yardımcı olur
- Cilt elastikiyeti sağlayarak, güç ve esneklik kazandırır
- Kemiklerde oluşabilecek kırılganlığı azaltır
- Kırışıklıklara iyi gelir
- Saç derisini ve saçları güçlendirir
- Kanın pıhtılaşmasına yardımcı olur
- Kan damarları ve lenf düğümleri oluşturmaya yardımcı olur
- Bağışıklık sistemini destekler
- Eklem ağrılarını hafifletir
- Kemik kaybını önleyip, kas kütlesini artırır
- Kalp hastalıkları riskini azaltmaya yardımcı olur
Kolajen Ne İşe Yarar?
Kolajen, eklem ağrısını hafifletebilir, cildin elastikiyetini ve sıkılığını artırır, kalp rahatsızlıkları riskini azaltmaya yardımcı olur. Kas kütlesini artırarak kas kütlesi kaybını önleyebilir, ayrıca saç ve tırnak yapısını güçlendirir ve yara iyileşmesinde önemli rol oynar. Genel olarak kolajen, cilt, kas, kemik ve bağ doku yapısına destek ve güç sağlar.
Kolajen İçeren Besinler Nelerdir? Kolajeni doğal yollarla besinlerden sağlamak mümkündür. Özellikle kırmızı renkli besinler içerdiği antioksidanlarla kolajen üretimini artırır.
Kolajen içeren besinler şunlardır:
- Tavuk, hindi, dana eti gibi et ürünleri
- Sardalya, somon, uskumru gibi soğuk su balıkları
- Yumurta
- Yoğurt, süzme peynir, lor peyniri ve süt gibi süt ürünleri
- Ispanak, pazı, lahana, brokoli ve kara lahana gibi yeşil yapraklı sebzeler
- Portakal, greyfurt, mandalina ve limon gibi narenciye meyveleri
- Çilek, böğürtlen, ahududu ve yaban mersini gibi kırmızı meyveler
- Badem, ceviz, soğan, biber, fasulye ve bezelye gibi biotin içeren besinler
Kolajen Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
Kolajen seviyesinin düştüğüne dair belirtiler şunlar olabilir:
- Kırışık ve sarkık cilt
- Kas ağrıları
- Kasların zayıflaması
- Daha az esnek tendonlar
- Eklem ağrıları
- Hareketlilik kaybı
- Gastrointestinal problemler
Vücutta Kolajeni Azaltan Sebepler Nelerdir?
Vücutta kolajeni azaltan sebepler şunlardır:
- Sigara içmek
- Aşırı şeker tüketimi
- Güneş ışığına uzun süre maruz kalmak
- Vücutta Kolajen Nasıl Artırılır? Kolajen kaybını önlemek ve üretimini artırmak için:
- Kemik suyu tüketmek
- Güneş koruyucu kullanmak
- Hyaluronik asit kullanmak
- C vitamini almak
- Yeterli sıvı tüketmek
Yüzdeki Kolajeni Nasıl Artırılır?
Yüzde kolajeni artırmak için:
- Tip 1 ve tip 3 kolajen kullanmak
- Kolajen içeren krem, maske ve serumlar kullanmak
- C vitamini almak
- Yeterli uyku almak
Kolajen Takviyesi İşe Yarar mı?
Kolajen takviyeleri cildin daha nemli, gergin ve yumuşak olmasını sağlar. Bilimsel çalışmalar, kolajen takviyelerinin cilt kuruluğunu ve kırışıklıkları azaltmaya yardımcı olabileceğini göstermektedir. Ancak, geniş kapsamlı bilimsel çalışmalara ihtiyaç vardır.
Kolajen Dokuyu Harekete Geçirmek için Öneriler Kolajeni korumak ve artırmak için:
- Düzenli egzersiz yapmak
- Sağlıklı ve dengeli beslenmek
- Sigara içmemek
- Güneşten korunmak
- Düzenli uyumak
- Şeker ve rafine ürünlerden kaçınmak
Kolajen Zararları Nelerdir?
Kolajenin doğrudan bir zararı olmasa da, fazla kolajen sindirim sistemini olumsuz etkileyebilir, mide ekşimesi, yanma, kabızlık ve ishal yapabilir. Kolajen takviyesi alan kişilerde mide ağırlığı hissi oluşturabilir.